นับตั้งแต่พุทธศักราช 2502 เป็นต้นมา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรในภูมิภาคต่าง ๆ ทรงประจักษ์ในปัญหาของราษฎรในชนบท ที่ดำรงชีวิตด้วยความยากจนลำเค็ญ และด้อยโอกาส ทรงพระวิริยอุตสาหะหาทางแก้ปัญหาตลอดมาตราบจนปัจจุบัน
   
อาจกล่าวได้ว่า ทุกหนทุกแห่งบนผืนแผ่นดินไทยที่รอยพระบาทได้ประทับลงนั้น ได้ทรงขจัดทุกข์ยากนำความผาสุกและยกฐานะความเป็นอยู่ของราษฎรให้ดีขึ้น ด้วยพระเมตตา และพระปรีชาสามารถ พร้อมด้วยสายพระเนตรอันยาวไกล ทรงอุทิศพระองค์เพื่อประโยชน์สุขของราษฎร และเพื่อความเจริญพัฒนาของประเทศชาติตลอดมา โดยมิได้ทรงคำนึงถึงประโยชน์สุขส่วนพระองค์แม้แต่น้อย

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานโครงการนานัปการมากกว่า 4,000 โครงการ ทั้งการแพทย์ การสาธารณสุข การเกษตร การชลประทาน การพัฒนาที่ดิน การศึกษา การคมนาคม การสังคมวัฒนธรรมและศาสนา ตลอดจนเศรษฐกิจเพื่อประโยชน์สุขของพสกนิกรในชนบททั้งยังทรงขจัดปัญหาทุกข์ ยากของประชาชนในชุมชนเมือง อาทิ ทรงแก้ปัญหาการจราจร อุทกภัยและปัญหาน้ำเน่าเสีย
   
ทรงตรากตรำพระวรกายทรงงาน อย่างมิทรงเหน็ดเหนื่อย แม้ในยามทรงพระประชวร ก็มิได้ทรงหยุดยั้งพระราชทาน พระราชดำริเพื่อขจัดความทุกข์ผดุงสุขแก่พสกนิกร กลางแดดแผดกล้า พระเสโทหลั่งชุ่มพระพักตร์และพระวรกาย หยาดตกต้องผืนปฐพี ประดุจน้ำทิพย์มนต์ ชโลมแผ่นดินแล้งร้าง ให้กลับคืนความอุดมสมบูรณ์ นับแต่เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติจวบจนปัจจุบันนานกว่า 64 ปีแล้ว แม้ในยามประเทศประสบภาวะเศรษฐกิจ ตั้งแต่ ปี 2539 เป็นต้นมา ได้พระราชทานแนวทางดำรงชีพแบบ “เศรษฐกิจพอเพียง” และ “ทฤษฎีใหม่” ให้ราษฎรได้พึ่งตนเอง ใช้ผืนแผ่นดินให้เกิดประโยชน์สูงสุด ประกอบอาชีพอยู่กินตามอัตภาพ ได้นำทางให้ราษฎรยึดถือปฏิบัตินำสู่ความมั่นคงในชีวิตและครอบครัวจวบจนทุก วันนี้
   
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ หรือ สำนักงาน กปร. ในฐานะหน่วยงานภาครัฐที่ทำหน้าที่องค์กรกลางในการประสานงานกับองค์กรราษฎร และหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องเพื่อสนองพระราชดำริในโครงการต่าง ๆ ได้บันทึกถึงหลักการ ทรงงานในการช่วยเหลือราษฎรของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ไว้ว่า ภาพพระราชกรณียกิจที่ทรงปฏิบัติ นับตั้งแต่เสด็จขึ้นครองสิริราชสมบัติเมื่อปี 2489 เป็นต้นมาแสดงให้เห็นถึงพระเมตตาและพระมหากรุณาธิคุณ ในการบำบัดทุกข์บำรุงสุขให้พสกนิกรทั้งแผ่นดินได้มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดี ขึ้น ด้วยทรงใช้หลักการทรงงานที่แยบยลนับแต่การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ระเบิดจากข้างใน ประหยัด เรียบง่าย ภูมิสังคม ประชาพิจารณ์ ธรรมชาติแก้ไขธรรมชาติ ปลูกป่าในใจคน อธรรมปราบอธรรม พึ่งตนเอง และพอเพียง เพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนให้แก่พสกนิกรไม่ว่าจะเชื้อชาติใด ศาสนาใด หรืออยู่ห่างไกลสักเพียงใด ก็มิทรงย่อท้อที่จะหาทางบรรเทาทุกข์ให้ผ่อนคลายโดยทั่วกัน
   
ทรงยึดหลักการดำเนินงานในลักษณะทางสายกลางที่สอดคล้องกับสิ่งที่อยู่รอบตัว และสามารถปฏิบัติได้จริง มีความละเอียดรอบคอบ และทรงคิดค้นหาแนวทางพัฒนาเพื่อมุ่งสู่ประโยชน์ต่อประชาชนสูงสุดมีคุณค่า การที่จะพระราชทานโครงการใดโครงการหนึ่ง  จะทรงศึกษาข้อมูลรายละเอียดอย่างเป็นระบบทั้งจากข้อมูลเบื้องต้น จากเอกสารแผนที่ การสอบถามจากเจ้าหน้าที่ นักวิชาการ และราษฎรในพื้นที่ เพื่อให้ได้รายละเอียดที่ถูกต้องเพื่อที่จะพระราชทานความช่วยเหลือได้อย่าง ถูกต้องรวดเร็วตรงตามที่ประชาชนต้องการ ทรงเริ่มต้นจากสิ่งที่จำเป็นของประชาชนที่สุดก่อน ได้แก่ สาธารณสุข เมื่อมีร่างกายสมบูรณ์แข็งแรงแล้วก็จะสามารถทำประโยชน์ด้านอื่น ๆ ต่อไปได้ จากนั้นจะเป็นเรื่องสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานและสิ่งจำเป็นในการประกอบอาชีพ อาทิ ถนน แหล่งน้ำเพื่อการเกษตร การอุปโภคบริโภคที่เอื้อประโยชน์ต่อประชาชนโดยไม่ทำลายทรัพยากรธรรมชาติ รวมถึงการให้ความรู้ทางวิชาการและเทคโนโลยีที่เรียบง่าย เน้นการปรับใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ราษฎรสามารถนำไปปฏิบัติได้และเกิด ประโยชน์สูงสุด ทรงใช้หลักในการแก้ไขปัญหาด้วยความเรียบง่ายและประหยัด ราษฎรสามารถทำได้เอง หาได้ในท้องถิ่นและประยุกต์ใช้ สิ่งที่มีอยู่ในภูมิภาคนั้น ๆ มาแก้ไขปัญหา โดยไม่ต้องลงทุนสูง หรือใช้เทคโนโลยีที่ยุ่งยากนัก
   
ทรงเข้าพระราชหฤทัยถึงธรรมชาติอย่างละเอียดลึกซึ้ง หากต้องการแก้ไขธรรมชาติ จะต้องใช้ธรรมชาติเข้าช่วยเหลือ  ด้วยพระอัจฉริยภาพ และพระปรีชาสามารถในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทำให้การคิดค้น ดัดแปลง ปรับปรุง และการพัฒนาประเทศตามแนวพระราชดำริดำเนินไปได้โดยง่าย ไม่ยุ่งยากซับซ้อน และที่สำคัญอย่างยิ่ง คือ สอดคล้องกับสภาพความเป็นอยู่และระบบนิเวศโดยส่วนรวม
   
ดังเห็นได้จากการป้องกันและแก้ไขปัญหาอุทกภัยปี 2553 ที่ผ่านมา โครงการพระราชดำริด้านการพัฒนาแหล่งน้ำ ระบบการบริหารจัดการน้ำ ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศเป็นผลทำให้ปัญหาหนักกลับกลายเป็นเบาและทุเลาลงได้ อย่างรวดเร็ว นำมาซึ่งการสูญเสียที่น้อยลงเมื่อเทียบกับเมื่อครั้งอดีตของแต่ละพื้นที่ที่ ผ่านมา นับได้ว่าทรงเป็นกษัตริย์นักพัฒนาอย่างแท้จริง
   
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานความรักอันยิ่งใหญ่แก่อาณาประชาราษฎร์ พระราชภารกิจอันหนักเพื่อประโยชน์สุขของอาณาประชาราษฎร์ ปรากฏ เป็นที่ประจักษ์เทิดทูนพระเกียรติคุณทั้งในหมู่ชาวไทยและชาวโลก จึงทรงได้รับการสดุดีและการทูลเกล้าฯถวายปริญญากิตติม ศักดิ์เป็นจำนวนมากทุกสาขาวิชาการอย่างต่อเนื่องตลอดมา
   
ปวงชนชาวไทยต่างมีความจงรักภักดีเป็นอย่างยิ่ง ต่างได้พร้อมใจกันจัด งานเฉลิมพระเกียรติและถวายพระพรชัยมงคล ด้วยความกตัญญูกตเวที สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณล้นเกล้าล้นกระหม่อม อย่างสมพระเกียรติทุกวาระตลอดมาจวบจนทุกวันนี้
   
ขอจงทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน ทรงพระเกษมสำราญ พระเกียรติแผ่ไพศาล เป็นมิ่งขวัญร่มเกล้าเหล่าพสกนิกร ตราบรัฐติกาลเทอญ.