เมื่อวันที่ 12 มีนาคม นายกฤษฎา บุญราช ปลัดกระทรวงมหาดไทย (มท.) ได้ทำหนังสือถึงผู้ว่าราชการจังหวัด นายอำเภอ กำนัน และผู้ใหญ่บ้าน รวมทั้งผู้บริหารองค์กรปกครองท้องถิ่น (อปท.) ทุกจังหวัด เรื่องแนวทางการบริหารจัดการน้ำเพื่อบรรเทาความเดือดร้อนของประชาชนว่า เดือนมีนาคมประเทศไทยเริ่มเข้าสู่ช่วงฤดูแล้ง พยากรณ์สภาพอากาศได้คาดการณ์ว่าฤดูแล้งปีนี้อาจสั้นกว่าปีก่อนๆ โดยฝนจะเริ่มตกในเดือนพฤษภาคม และอาจเกิดฝนทิ้งช่วงสลับกันไปจนถึงเดือนมิถุนายน ก่อนจะเข้าสู่ฤดูฝนในช่วงปลายเดือนกรกฎาคม ซึ่งอาจทำให้ปริมาณน้ำในพื้นที่ต่างๆ ไม่เพียงพอต่อความต้องการของประชาชนนั้น เพื่อเตรียมการป้องกันและแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำ จึงขอแนะนำจังหวัดให้ดำเนินการดังนี้ 1.ขจัดตั้งคณะทำงานสำรวจข้อมูลแหล่งน้ำและปริมาณการใช้น้ำในระดับพื้นที่หมู่บ้าน/ตำบล/อำเภอโดยแยกเป็นน้ำสำหรับอุปโภค-บริโภคและน้ำเพื่อการเกษตร 2.ให้พิจารณามอบหมายรอง ผวจ.หรือ ปลัดจังหวัดตามความเหมาะสมเป็นหัวหน้าคณะทำงานประกอบด้วยนายอำเภอหรือผู้แทน/ผู้แทนหน่วยงานกระทรวงทรัพย์ฯในจังหวัดที่รับผิดชอบเกี่ยวกับน้ำ/ชลประทานพื้นที่/กปภ.จังหวัด/ปภ.จังหวัด/ผู้แทน อปท./ตัวแทนประชาชนหรือกลุ่มผู้ใช้น้ำฯลฯ โดยให้นำข้อมูลน้ำตามข้อ 1 มาวิเคราะห์เพื่อประเมินหรือคาดการณ์ปริมาณการใช้น้ำแต่ละประเภทว่า จะเพียงพอถึงช่วงเวลาใด เพื่อเตรียมการให้ความช่วยเหลือประชาชนตามมาตรการต่างๆ ต่อไป

3.ขอให้จังหวัดได้น้อมนำแนวทางตามพระราชดำริในเรื่องการบริหารจัดการน้ำและความรู้หรือภูมิปัญญาท้องถิ่นตลอดจนหลักการมีส่วนร่วมของประชาชนมาใช้ในการบริหารจัดการน้ำ โดยให้พิจารณาดัดแปลงสภาพธรรมชาติของพื้นที่ เช่น ลำเหมืองเดิม ทางน้ำไหลในฤดูฝน ที่ราบลุ่มเชิงเขา แล้วนำมาทำเป็นแหล่งกักเก็บน้ำ โดยให้ประสานงานสำนักงานศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริทั้ง 6 แห่ง ซึ่งอยู่ในพื้นที่ภูมิภาค/สำนักงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริประเภทการพัฒนาแหล่งน้ำหรือการเกษตรหรือการรักษาป่าในพื้นที่ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในความรับผิดชอบของหน่วยงานกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ หรือหน่วยงานกระทรวงทรัพย์ฯ/สำนักงานมูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ/มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงและองค์กรภาคประชาสังคมด้านการพัฒนาแหล่งน้ำ รวมทั้งให้เชิญชวนผู้นำหมู่บ้าน/ชุมชนหรือปราชญ์ชาวบ้านที่มีความรู้ภูมิปัญญาเกี่ยวกับการบริหารจัดการน้ำมาร่วมกันจัดทำโครงการแหล่งเก็บกักน้ำประจำหมู่บ้าน/ชุมชนดังกล่าวข้างต้น โดยให้จังหวัดหรืออำเภอ หรือ อปท.เชิญชวนประชาชนในพื้นที่เข้าร่วมทำโครงการโดยอาจใช้วัสดุตามธรรมชาติในพื้นที่หรือซื้อวัสดุก่อสร้างบางส่วนแล้วเชิญชวนประชาชนสละแรงงานเข้าร่วมก่อสร้างโครงการหรือจัดทำโครงการด้วยก็จะเป็นการสร้างความเข้าใจและปลุกจิตสำนึกความเป็นเจ้าของโครงการซึ่งอาจส่งผลในเรื่องการใช้น้ำอย่างประหยัดหรือการบำรุงรักษาโครงการให้ยั่งยืนด้วย สำหรับพื้นที่ดำเนินการซึ่งอยู่ในเขตป่าประเภทต่างๆ หรือที่สาธารณะให้ประสานงาน/มอบหมายหน่วยงานกระทรวงทรัพย์ฯในพื้นที่หรือหน่วยงานเจ้าของพื้นที่เป็นหน่วยดำเนินงานเพื่อป้องกันการกระทำผิดกฎหมายในพื้นที่ป่าหรือที่สาธารณะ

4.ขอให้นำสถานการณ์การขาดแคลนน้ำหรือประสบการณ์ปัญหาการใช้น้ำในปีก่อนๆ มาปรับปรุงแก้ไขจัดทำเป็นเเผนบริหารการใช้น้ำในฤดูแล้งดังนี้ จัดตั้งผู้รับผิดชอบพื้นที่ที่เคยมี/หรืออาจมีความขัดแย้งในการใช้น้ำ, หาวิธีแบ่งปันน้ำที่ทุกฝ่ายยอมรับหรือวิธีกักเก็บน้ำในช่วงที่จะมีฝนตกในพื้นที่, สร้าง/ปรับปรุง/ซ่อมแซมแหล่งกักเก็บน้ำประจำหมู่บ้านตำบลให้ใช้การได้ตามปกติหรือการชักน้ำหรือนำน้ำจากแหล่งน้ำใกล้เคียงมาใช้ในพื้นที่/จัดหาภาชนะเก็บน้ำหรือไซโลน้ำเพิ่มเติม, รณรงค์ประชาสัมพันธ์การใช้น้ำอย่างประหยัดหรือรณรงค์โครงการปลูกพืชใช้น้ำน้อยโดยให้พิจารณากลุ่มเกษตรกรที่เคยเข้าร่วมโครงการมาแล้วอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้มีการขยายผลหรือเครือข่ายออกไปให้มากขึ้น, วางแผนแจกจ่ายน้ำของ กปภ. หรือหน่วยงาน อปท.ให้ครอบคลุมพื้นที่ขาดแคลนน้ำ, ให้ใช้ศักยภาพของโครงการน้ำดื่มที่ใช้งบประมาณกระตุ้นเศรษฐกิจ/ประชารัฐประเภทต่างๆ มาช่วยบรรเทาความเดือดร้อนของประชาชนฯลฯ

5.สำหรับงบประมาณดำเนินการตามข้อแนะนำข้างต้นนั้น จังหวัดสามารถพิจารณาขอใช้งบประมาณด้านป้องกันภัยตามระเบียบของกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ซึ่งต้องพิจารณาเงื่อนไขการใช้จ่ายงบประมาณให้รอบคอบ หรือประสานโดยตรงกับกรม ปภ.อีกทางหนึ่งด้วย หรือใช้งบประมาณแก้ไขปัญหาจังหวัดๆ ละ 2 ล้านบาทตามแผนพัฒนาจังหวัด/งบประมาณเหลือจ่ายจากโครงการแผนพัฒนาจังหวัด/กลุ่มจังหวัดปี 60 งบประมาณ ของ อปท. พื้นที่รวมทั้งงบประมาณของส่วนราชการต่างๆ ในพื้นที่หรืองบประมาณดูแลสังคมสิ่งแวดล้อมของภาคเอกชนหรือประชารัฐด้วยก็ได้ และหากมีปัญหาอุปสรรคหรือข้อเสนอแนะที่อาจเป็นแนวปฏิบัติที่ดี ขอให้รายงาน มท.ทราบด้วย





ที่มา : มติชนออนไลน์