ชีววิทยาของไส้เดือนดิน
สุพาภรณ์ ดาดง
ภาควิชาสัตววิทยา คณะวิทยาศาสตร์
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
เกี่ยวกับไส้เดือนดิน
-ไส้เดือนดิน
เป็นสัตว์ในไฟลัม แอนเนลิดา (Phylum Annelida) คลาสโอลิโกคีตา ( Class Oligochaeta) -ลักษณะเด่นของสัตว์ในไฟลัมนี้คือลำตัวเป็นปล้อง(segment) เรียงต่อกัน
ปล้องของไส้เดือนดินแต่ละปล้องมีความกว้างใกล้เคียงกัน -ไส้เดือนดินทั่วโลกมีหลายพันชนิด ส่วนมากอาศัยอยู่บนบกในดินที่ค่อนข้างชื้นและมีอินทรียวัตถุ -ไส้เดือนดินในเมืองไทยที่สามารถพบได้นั้นมีหลายชนิดแต่ชนิดที่ใหญ่และหาง่ายตามดินร่วยซุยชื้นๆ
มักเป็นชนิด Pheretima peguana และ Pheretima posthuma ซึ่งมีลักษณะต่างๆคล้ายกันมาก -ไส้เดือนดินในยุโรปและอเมริกาส่วนใหญ่เป็นไส้เดือนในวงศ์Lumbricidae ไส้เดือนดินในทวีปอาฟริกาคือไส้เดือนดินวงศ์ Eudrilidae
ลักษณะภายนอก
-รูปร่างทรงกระบอกยาวลำตัวเป็นปล้องเรียงต่อกัน ปล้องทุกปล้องมีเดือยหรือซีตี้เป็นแท่งยื่นออกมาที่ผิวตัว และปล้องแต่ละปล้องมีลักษณะเดียวกัน -รูปร่างสมมาตรแบบซ้ายขวา -มีคิวทิเคิลหุ้มลำตัวเป็นมันวาวทำให้เกิดสีคล้ายสีรุ้ง ผิวตัวเปียกชื้นอยู่ตลอดเวลาเกิดจากเมือกที่สร้างมาจากต่อมเมือกสร้างเมือกปล่อยออกมาเคลือบผิวตัว
ส่วนต่างๆของลำตัว
-โพรสโทเมียม
อยู่หน้าสุดของลำตัว เป็นติ่งเนื้อหน้าปากสามารถยืดหดทำหน้าที่คล้ายริมฝีปากบนสำหรับจับอาหารและคุ้ยดิน
-เพอริสโทเมียม
เป็นลำตัวปล้องแรกและจัดเป็นปล้องที่แท้จริง กึ่งกลางปล้องมีช่องปาก
-ไพจิเดียม
เป็นส่วนสุดท้ายของลำตัว ซึ่งเป็นที่เปิดของทวารหนัก และไม่ถือว่าเป็นปล้องเช่นเดียวกับโพรสโทเมียม มีหน้าที่ขับถ่ายของเสียที่เป็นกากอาหารออกจากร่างกาย
-ปล้องลำตัวแต่ละปล้องมีเดือยหรือซีตี้ (setae) เล็กๆ อยู่รอบทุกปล้อง จำนวนและการจัดเรียงตัวขึ้นอยู่กับชนิดของไส้เดือนดิน
-อวัยวะสำคัญที่เกี่ยวกับการกินอาหารและการสืบพันธุ์ตั้งอยู่บริเวณปล้องตอนหน้า -ปล้องบางปล้องหนาขึ้นเป็นปลอกเนื้อเรียกว่าไคลเทลลัม (clitellum) เห็นได้ชัดเจนในตัวที่เจริญพันธุ์ ตำแหน่งของไคลเทลลัมแตกต่างกันในแต่ละชนิด
ความคิดเห็น